Ogród Doświadczeń w Krakowie
Ogród Doświadczeń w Krakowie powstał jako pierwszy tego typu park rozrywki w Polsce! To sensoryczny park edukacyjny wzorowany na Niemieckim parku w Norymberdze. W parku znajduje się około 60 urządzeń edukacyjnych z zakresu akustyki, optyki, mechaniki, po prostu w Ogrodzie Doświadczeń rządzi fizyka, i nie jest tu nudno, wręcz przeciwnie, nie tylko dzieci wychodzą stąd zachwycone i zaciekawione.
Oto kilka wybrane urządzenia w Ogrodzie Doświadczeń:
– Krzywe Lustra
– Wózki na szynach
– Sprzężone huśtawki
– Kalejdoskop gigant
– Równowaga
– Wir wodny
– Dzwony rurowe
– Telegraf akustyczny
Trójkąt Bermudzki
Kręć korbą i obserwuj obiekt, który znajduje się w cieczy.
Początkowo obiekt pływa, ponieważ jego średnia gęstość jest mniejsza niż gęstość cieczy, w której się znajduje. Kręcąc korbą, produkujesz pęcherzyki powietrza, które zmniejszają średnią gęstość cieczy. Kiedy staje się ona mniejsza od średniej gęstości obiektu ten tonie.
Ciekawostki
Jedna z hipotez tzw. „Trójkąta Bermudzkiego” – obszaru na Oceanie Atlantyckim w pobliżu Bermudów – mówi o erupcjach metanu z podwodnych złóż. Metan wydostający się na powierzchnię w postaci bąbli miałby powodować utratę wyporności statków i być przyczyną ich zatonięcia.
Nurek Kartezjusza
Naciśnij dźwignię i obserwuj zachowanie nurka, który częściowo wypełniony jest cieczą, a częściowo powietrzem. Zmieniaj siłę nacisku. Zwróć uwagę, jak zmienia się objętość powietrza w nurku. Postaraj się unieruchomić nurka w połowie wysokości rury.
Na nurka działają dwie siły: siła grawitacji skierowana w dół oraz siła wyporu skierowana w górę. Wypadkowa tych sił, czyli ich różnica, określa kierunek ruchu nurka. Jeśli średnia gęstość nurka jest mniejsza od gęstości cieczy, to przeważa siła wyporu, utrzymując nurka w górnym położeniu (prawo Archimedesa). Naciskając dźwignię, zwiększamy ciśnienie panujące w całej rurze (prawo Pascala), a to powoduje sprężenie powietrza w nurku do mniejszej objętości, oraz wlanie większej ilości cieczy do nurka, przez co staje się on cięższy. Siła grawitacji, większa od siły wyporu, kieruje teraz nurka w dół. Poprzez uniesienie dźwigni do góry otrzymujemy proces odwrotny.
Ciekawostki
Legenda głosi, że Archimedes (grecki uczony, III w. p.n.e.) odkrył nazwane jego imieniem prawo podczas kąpieli w łaźni. Zafascynowany odkryciem wybiegł na ulice Syrakuz, krzycząc „heureka” („znalazłem”). Okręty podwodne zanurzają się i wynurzają, zmniejszając i zwiększając objętość powietrza w zbiornikach wypornościowych.
Wir wodny
Obracając powoli korbką wpraw wirnik w powolny ruch obrotowy. Stopniowo zwiększaj prędkość obrotową wirnika. Obserwuj zachowanie cieczy.
Obracający się wirnik wprawia w ruch znajdujące się przy nim cząsteczki cieczy. Te z kolei poruszają sąsiednie tak, że w końcu cała ciecz reaguje na obracający się wirnik. W cieczy powstaje wir. Obserwując piłeczkę możemy się przekonać co się dzieje z ciałem, które znajdzie się w jego pobliżu. Regularny ruch cieczy, z prędkością malejącą w kierunku ścianek naczynia, nazywamy przepływem laminarnym, zaś chaotyczny ruch cieczy, który występuje po zaprzestaniu kręcenia korbką to przykład ruchu turbulentnego.
Ciekawostki
Wiry wodne mogą powstawać za obiektem opływanym przez wodę. Znane są przypadki utonięć, w wyniku wciągnięcia przez wir, w pobliżu falochronów na morzu. Kiedy wciąga nas wir skutecznym ratunkiem może się okazać zanurkowanie i wypłynięcie obok wiru.
Magnetyczne wyścigi
Wybierz rurę i przesuń znajdujący się na niej magnes w górne położenie. Puść magnes i obserwuj jego ruch. Porównaj efekt na innych rurach. Obróć ramę z rurami tak, aby wszystkie magnesy znalazły się w górnym położeniu jednocześnie. Obserwuj wyścigi magnesów.
Spadający magnes wzbudza w rurach tzw. prądy wirowe. Prądy te są źródłem pola magnetycznego, które przeciwstawia się polu magnesu. W wyniku oddziaływania pola magnetycznego magnesu i pola prądów wirowych magnes nie spada swobodnie. Efekt spowolnienia spadku jest tym większy, im większe jest natężenie prądów wirowych. Ta zaś wielkość zależy od przewodnictwa elektrycznego rury. Materiały użyte w modelu to kolejno: miedź, aluminium, mosiądz i stal nierdzewna.
Lem – birynt
Labirynt ma swoje miejsce w kulturze od czasów greckiej legendy o Minotaurze – człowieku z głową byka. Ten groźny potwór został zamknięty przez króla Krety, Minosa, w labiryncie wybudowanym przez Dedala. Minos, pokonawszy Ateńczyków zażądał, aby co 9 lat przysyłano siedmiu młodzieńców i siedem panien potworowi na pożarcie. Pogromcą Minotaura okazał się w końcu Tezeusz, który wydostał się z labiryntu dzięki nici podarowanej mu przez Ariadnę.
Najstarszy okaz labiryntu klasycznego pochodzi z Grecji. Wyryto go na tabliczce z Pylos około 1200 lat p.n.e.
Władysław Kopaliński w „Słowniku mitów i tradycji kultury” definiuje labirynt jako „ … starożytną budowlę o rozmyślnie skomplikowanym rozkładzie sal, korytarzy i przejść, z której osoba niewtajemniczona nie może znaleźć wyjścia”. Do wielu labiryntów ta, jak i inne definicje często nie przystają, gdyż od czasów starożytnych labirynty doczekały się różnych wcieleń, spełniając najczęściej role symboliczne. Zwykle możliwe są dwie drogi w labiryncie: jedna prowadzi do celu, druga donikąd. Jedna to symbol drogi życia, druga symbol śmierci.
Zgeometryzowany system labiryntu w Ogrodzie Doświadczeń zalicza się do najczęściej spotykanych form klasycznych. Geometria zastosowanych dróg powoduje, że mamy tak naprawdę do czynienia z dwoma labiryntami – o trasach typu meander w części zachodniej i typu spirala w części wschodniej.
Poszukiwanie właściwych ścieżek w ogrodowym Lem-biryncie może się odbywać przynajmniej na dwóch płaszczyznach. Jedna z nich to ta fizyczna – naturalna dla każdego labiryntu, druga natomiast związana jest bardziej ze sferą Ducha, dzięki wskazówkom i spostrzeżeniom znakomitego polskiego pisarza i futurologa Stanisława Lema. To właśnie cytaty z Jego twórczości będziemy mijać, przemierzając Lem-birynt.
Przydatne informacje:
Ogród Doświadczeń im. Stanisława Lema
al. Pokoju 68
31-580 Kraków
tel: 12 428 66 52 – rezerwacja
(w sprawach rezerwacji prosimy o telefon)
tel: 12 428 66 53 – biuro
Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie
ul. św. Wawrzyńca 15
31-060 Kraków
tel/fax: 12 428 66 00
Rezerwacja 12 428 66 44
Kasa 12 428 66 55
Godziny otwarcia
Kwiecień-październik:
pn-pt 8.30-19.00 (IX i X krócej),
sb-nd 10.00-19.00 (X krócej)
Cennik
Bilet normalny 10 zł
Bilet ulgowy 7 zł
4 komentarze “Ogród Doświadczeń w Krakowie”
Jeden z najlepszych i najmądrzejszych placów zabaw dla dzieci. To było dla mnie niesamowite, że taka koncepcja i inicjatywa pochodziła tylko z lokalnych mist (z sympatią z UE).
„Ogród przeżyć im. Stanisława Lema” to całkiem duży park nieco poza centrum miasta (łatwo do niego dojechać tramwajem). Jest to wspaniały park odkryć dla dzieci z dużą ilością praktycznych doświadczeń (również budowany jest nowy duży plac zabaw). Brakuje trochę cienia w ten upalny letni dzień, ale poza tym jest to bardzo dobre doświadczenie.
Miłe miejsce do odwiedzenia i przeprowadzenia eksperymentów testujących różne prawa fizyki. Wąchanie róż, chodzenie po różnych teksturach. Zabawa dla małych i większych dzieci. Przystanek tramwajowy znajduje się tuż obok, podobnie jak centrum handlowe M1, gdzie można zorganizować prosty posiłek.
Zabraliśmy tu naszego (prawie) trzylatka po kilkudniowym przeciąganiu go przez miejskie atrakcje i bardzo mu się to podobało. Nam też. Można do niego łatwo dojechać tramwajem i jest bardzo blisko muzeum lotnictwa – – kolejny ważny punkt dla dzieci. Nie ma tu komputerów, co samo w sobie jest powodem do pokochania tego miejsca. W kreatywnych i ekscytujących eksponatach, starannie ręcznie wykonanych ze stali nierdzewnej i innych materiałów, znajdziesz wszystkie zasady podstaw nauki. Jest na zewnątrz w pięknym otoczeniu. Zobaczysz wiele lokalnych grup szkolnych, ale miejsce to nie jest zbytnio sprzedawane turystom, więc nie było zatłoczone. To miejsce było punktem kulminacyjnym naszej wizyty w Krakowie.